مربا از اجزای جدایی‌ناپذیر صبحانه ما ایرانی‌هاست. خیلی از ما از انواع میوه ها، مرباهای خوشمزه درست و استفاده می کنیم. هنوز هم هستند بسیاری از مادران خوش ذوق و سلیقه ای که در هر فصلی، با میوه های آن فصل مرباهای خوشمزه درست می کنند.
انواع مرباهای رنگارنگ صنعتی هم در بازار موجود است که هر فردی بسته به سلیقه و ذائقه ی خود می تواند از آن مصرف کند. مرباهای آلبالو، هویج و گل معمولا طرفداران بیش تری دارند. بعضی ها ترجیح می دهند مربا را با کره بخورند. بعضی ها هم اصلا به مربا علاقه ای ندارند و ترجیح می دهند چیزهای دیگری برای صبحانه انتخاب کنند.
جز هر دسته که باشید، شاید برایتان جالب باشد که با خواص این خوردنی شیرین و خوشمزه آشنا شوید. پس با ما همراه باشید تا مطالب بیش تر و جدیدتری را درباره ی مرباها بدانید.
مربا قدمت زیادی ندارد
بیشتر افراد تصور می کنند تاریخچه تولید مربا به سالیان خیلی دور بازمی گردد در حالی که تاریخچه تولید آن چندان قدمتی هم ندارد، چون اصلا شکر که یکی از اجزای اصلی تشکیل دهنده مرباست، ماده ای خیلی قدیمی محسوب نمی شود…
در ایام قدیم به دلیل زمستان های سخت و طولانی در روزهای گرم و بلند تابستان محصولات کشاورزی را برداشت می کردند و آن ها را برای روزهای سرد سال ذخیره می کردند تا بتوانند از آن ها تغذیه کنند. میوه هایی همانند شاه توت، توت فرنگی در فصول سرد وجود نداشتند، پس لازم بود آن ها را پخته و نگهداری کنند. این میوه ها را در دیگ های بزرگی می ریختند و بر روی اجاق قرار می دادند تا بپزند و آبشان گرفته شود به واسطه گرمایی که به میوه ها می خورد آن ها پخته می شدند و زمان بیشتری باقی می ماندند. پس از آن شکر را به مواد اضافه می کردند تا از تشکیل قارچ ها و میکروب ها جلوگیری کنند. در انتها آن ها را داخل ظرف های شیشه در بسته نگه می داشتند و در روزهای سرد زمستان مصرف می کردند.
فواید کلی خوردن مربا
هر مربایی بسته به نوع میوه‌اش، کالری و ارزش غذایی متفاوتی دارد؛ اما به‌طورکلی میزان قند و کربوهیدرات مرباها بالاست. به همین دلیل انرژی فراوانی دارند. بنابراین نباید از خوردن مربا در وعده‌ی صبحانه غافل شد.
مربا برای ایمنی بدن و سلامت پوست، مو و لثه‌ها مفید است.
ویتامین E موجود در مربا به سلامت لثه و تقویت پوست و مو کمک می‌کند.
مربا سرشار از آنتی‌اکسیدان (مواد ضدسرطان) است.
مصرف انواع مربا باعث کاهش سطح کلسترول خون و در نتیجه مانع بیماری‌های قلبی- عروقی می‌شود.
فیبر فراوان موجود در میوه‌ها، سبزیجات و صیفی‌جاتِ موجود در مربا، به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و رفع یبوست کمک می‌کند.
مربا منبع خوبی برای تأمین انرژی مورد نیاز بدن در صبح است
مربا بر افزایش اشتها مؤثر است.
مربا تأثیر مثبتی بر دستگاه گوارش دارد.
هر مربایی، چه خاصیتی دارد؟
مربای هویج
ویتامین A موجود در هویج به محافظت از سطح چشم شما کمک می‌کند و ماده‌ای حیاتی برای تولید پروتئینی به نام رودوپسین است که در محیط تاریک شود باعث افزایش اندازه عنبیه چشم می‌شود تا بدین ترتیب نور بیشتری وارد چشم شده و قدرت در تاریکی افزایش یابد. بنابراین می‌توان گفت یکی از مهمترین فواید مربای هویج کمک به تقویت قوه بینایی است.
یکی از فواید مربای هویج این است که حاوی مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان است که به مبارزه و خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد در بدن می‌پردازند. وجود این رادیکال‌ها به سلول‌های بدن آسیب می‌رساند. از بین رفتن این رادیکال‌ها به کاهش احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر و سرطان و سکته قلبی منجر می‌شود.
بنابراین اگر فردی مزاج گرمی دارد و از طرفی به خوردن «مربای به» یا «هویج» علاقه‌مند است، باید بداند پس از مصرف آن جوش می‌زند. چون همان‌طور که قبلا اشاره شد هم مزاج مربا و هم میوه «به» گرم است. از این رو، باید حتما با یک ماده خوراکی خنک آن را مصرف کرد.
مربای آلبالو
بیمارانی که دچار نارسائی کبد هستند ، معمولا صبح ناشتا دهانشان تلخ است، بی اشتهایی ، بوی نامطبوع دهان، یبوست، رنگ چهره زرد علایم دیگری هستند که در نارسایی کبد وجود دارند. در این قبیل موارد نصف استکان شربت البالو را در یک لیوان آب سرد حل کرده بیمار تناول می کند . و چند روز متوالی تکرار می کند. مصرف شربت یا مربای البالو به طریقی که گفته شد برای بیماری های زیر مفید است.
مصرف مربای آلبالو و تمشک به دلیل سرد مزاج بودن و مربای گل‌محمدی، بالنگ و پرتقال به خاطر مزاج معتدلی که دارد، به افراد گرم‌مزاج پیشنهاد می‌شود. درضمن شربت به – لیمو نیز مزاج معتدل و خوبی دارد چون به گرم و لیمو سرد است.
مربای گل
یکی از معروف‌ترین مرباهای تبریز، مربای گل است. یک مربای خوش‌عطر که آنتی‌اکسیدان فراوانی دارد و به تقویت دستگاه گوارش کمک می‌کند.
به‌علاوه، گل سرخ با داشتن خواص ضد افسردگی باعث آرامش و تنظیم تپش قلب می‌شود.
مربای پوست پسته
مربای پوست پسته یکی از متفاوت‌ترین انواع مربا است که خیلی‌ها آن را نمی‌شناسند. این مربای متفاوت خواص بی‌نظیری هم دارد.
این مربا به رفع بوی بد دهان کمک می‌کند، باعث تقویت لثه می‌شود و باعث بهبود زخم‌های دهانی می‌شود.
مربای به : مربای پخته شده در شکر به علت پختن و مخلوط شدن با شکر یا عسل، ضررهای استفاده از «به» خام را ندارد و نفخ تولید نمی‌کند.ضمن اینکه مصرف مربای به، باعث تقویت معده می‌شود و می‌تواند جلوی ریفلاکس یا همان برگشت محتویات معده به مری را بگیرد.
مربای گلبرگ زعفران
مربای گلبرگ زعفران بسیار خوشمزه و خوش‌عطر است.
مهمترین خواص این گلبرگ‌های ارغوانی این است که فشار خون را تنظیم می‌کند و بهبود دهنده‌ی افسردگی و تقویت کننده‌ی بینایی است.
آیا ارزش غذایی مرباها با هم متفاوت است؟
به نظر نمی رسد که ارزش تغذیه ای مرباها تفاوت چندانی با هم داشته باشند. اما به هر حال اگر داخل مربا از تکه های میوه استفاده شده باشد، آن مربا ارزش تغذیه ای به نسبت بالاتری نسبت به مربایی مانند مربای برگ گل دارد. چون برگ گل به عنوان یک سبزی، ارزش تغذیه ای به مراتب کمتری از میوه دارد. کالری و شکر بالای مربا، مهم ترین ویژگی آن است و مقایسه ارزش تغذیه ای مرباهای مختلف از اهمیت چندان بالایی برخوردار نیست.
در مصرف مربا، به مزاجتان هم توجه داشته باشید؟
یکی از نکاتی که معمولا حین تهیه انواع مربا و ترشی‌ها در نظر گرفته نمی‌شود، این است که باید متناسب با مزاج، این فراورده‌ها را انتخاب و مصرف کرد. در طب سنتی، مربا به دلیل شیرینی دارای مزاج گرمی است و ترشی‌ها به دلیل ترکیبات موجود در آن مزاج سردی دارد.
مربا را با کره بخورید
در طب سنتی ایران تدابیر مختلفی برای حفظ سلامت و تندرستی جسم و روح وجود دارد که یکی از آنها داشتن رژیم غذایی مناسب و سالم است؛ رژیمی که علاوه بر آنکه با مزاج و طبع فرد منطبق باشد تا حد زیادی با مزاج فصل نیز هماهنگی داشته باشد. یکی از مهمترین ویژگی های این تدابیر مصرف خوراکی ها و مواد غذایی به همراه مصلح آنهاست.
اما بهتر است کارمندان صبح ها کره و مربا را باهم نخورند. زیرا در روزهای گرم میزان خستگی بدن افزایش می یابد و مصرف مربا به علت داشتن شکر فراوان این خستگی را افزایش می دهد.
مربا و مارمالاد چه فرقی با هم دارند؟
ما معمولا در فرآیند تولید مربا، تکه های میوه قابل دیدن را داخل شهدی شیرین داریم. حالا اگر طی فرآیند تولید، میوه ها را بپزند، آنها را هم بزنند، با آب و شکر مخلوط کنند و به شکل خمیر دربیاورند، آن وقت است که می توانیم بگوییم به جای مربا، مارمالاد داریم. به عبارت ساده تر، مارمالاد به مربای خمیری شکلی گفته می شود که به هیچ عنوان تکه های میوه در آن وجود ندارد. اما اصل و اساس تولید مارمالاد هم میوه ها هستند.
مارمالاد چه طور درست می شود؟
از بعضی از میوه‌ها مثل زردآلو، به، کیوی، هلو، توت‌فرنگی، سیب، آلبالو و آلوزرد می‌توان مارمالاد درست کرد. میوه‌های کاملاً رسیده برای تهیه مارمالاد مناسب‌ترند.
برای تهیه مارمالاد، معمولاً میوه قاچ زده را به همراه پوست آن به مدت طولانی می‌پزند تا پوست میوه و گوشت آن کاملاً نرم شود.
از این مارمالاد‌ها معمولاً به همراه نان تست برای صبحانه استفاده می‌کنند. مارمالاد‌ها بویژه مارمالاد پرتقالی انواع بسیار متنوعی دارند.
بیشتر عطر و تلخی مارمالاد از رویه رنگی پوست میوه است. برای گرفتن تلخی این رویه می‌توان آن را با یکی دو لیتر آب جوشاند و سپس در دیگ مارمالاد ریخت. ولی توجه داشته باشید که مارمالاد بدون تلخی مانند زندگی پادشاهان قصه‌ها پرشیرین و ملال آور است.
آیا خوردن مربا می تواند ضرر هم داشته باشد؟
از آنجا که مربا حاوی مقدار زیادی قند است، بیماران دیابتی بهتر است از مصرف آن پرهیز کنند.
مراقب باشيد که افراد دارای اضافه وزن، در مصرف مربا زیاده‌روی نکنند، زيرا چاقی باعث بروز بيماري‌های ناخواسته و خطرناکی برای انسان می‌شود.
اگر بدنتان علائم مختلف آلرژی مانند خارش، جوش و مشکلات تنفسی را نشان می‌دهد، مصرف مربا را متوقف کنید. این آلرژی ها می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که بدن شما با مواد تشکیل‌دهنده مربای مصرفی سازگاری ندارد.