چای و قهوه، نوشیدنی های خوشمزه و پرطرفداری هستند که امروزه در سبد غذایی ما جایگاه ویژه ای دارند. برخی ها برای رفع خستگی های روزمره شان، چای را انتخاب می کنند، اما برخی طعم و مزه ی قهوه را بیش تر می پسندند و بیش تر قهوه می نوشند.
هر دو از نوشیدنی های محبوب در جامعه هستند که چای قدمت خیلی بیشتری نسبت به قهوه دارد و هر کدام دارای خواص و فوایدی برای سلامتی ما هستند.
قهوه به عنوان انرژی زا بسیار مفید است. امروزه تفاوت در سبک های زندگی و مشغول شدن افراد به فعالیت های بیشتر و در نتیجه ورود استرس به زندگی ها، نیاز به نوشیدن قهوه در بین مردم در حال افزایش می باشد.
بر اساس گزارش اکونومیست، در ایران به ازاء هر ۱ فنجان قهوه، ۹ فنجان چای نوشیده می‌شود. این آمار در سطح جهان، ۱ به ۳ است. به عبارت دیگر، در سطح جهان نیز چای سه برابر قهوه طرفدار دارد.
کافئین، ترکیب اصلی چای و قهوه
کافئین به عنوان ترکیب فعال چای و قهوه، یک محرک فیزیولوژیک با مصرف بالا در میان جمعیت‌های مختلف دنیا است. منابع طبیعی حاوی کافئین در رژیم غذایی عمدتا چای و قهوه هستند. نتایج مطالعات در خصوص اثرات بلند مدت مصرف کافئین بر پیامدهای متابولیکی همچنان متناقض است. مصرف کافئین روزانه افراد بر تنظیم فشارخون، پیامدهای قلبی عروقی و عملکرد عروق می‌تواند موثر باشد.
از طرفی، کافئین موجود در چای و قهوه ممکن است افراد حساس به این ماده را دچار مشکلاتی مثل لرزش بدن، افزایش اضطراب یا اختلال در خواب کند.
گفته می شود که کافئین موجود در چای باعث افزایش غلظت و تقویت طعم و بو می شود. تأثیر کافئین موجود در چای معمولاً برای ورود به جریان خون بیشتر از قهوه طول می کشد.
قهوه در هر فنجان تقریباً 125-185 میلی گرم کافئین دارد..اثرات کافئین موجود در قهوه فوری است و گاهی اوقات احساس اضطرابی به نام “جوش قهوه” ایجاد می کند. انواع مختلفی از قهوه های بدون کافئین امروزه در بازار موجود است.
قهوه از کجا آمده؟
دانه‌های قهوه بر روی درختانی گلدار می‌روید و تقریبا در بیش از ۵۰ کشور در سراسر جهان از جمله آمریکا یافت می‌شود. قهوه در ایالات متحده بسیار محبوب است. 63٪ آمریکایی ها روزانه قهوه مصرف می کنند و متوسط آمریکایی هر سال 23 گالن قهوه می نوشد.
از انواع قهوه می‌توان به اسپرسو اشاره کرد که از دانه قهوه آسیاب شده همراه با فشار زیاد و آب گرم تهیه می‌شود. همچنین قهوه فرانسوی که از عبور آهسته آب جوش از قهوه تهیه می‌شود.
دانه‌های قهوه بو داده و آسیاب می‌شود و بسته به جایی که شما زندگی می‌کنید و نوع قهوه‌ای که دوست دارید، این دانه‌ها خیسانده، جوشانده، و یا بخارپز می‌شوند تا قهوه آماده شود.
فواید باورنکردنی قهوه
نوشیدن قهوه در مقابله با خواب آلودگی، تقویت موقت عملکرد ورزشی، کاهش احتقان ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا، جلوگیری از حملات آسم و تقویت اثرات تسکین دهندگی درد کمک می کند.
سازمان جهانی سلامت « WHO» در آخرین تحقیقاتش روی مواد سرطان زا به این نتیجه رسیده است که قهوه جلوی عود سرطان کولن را پس از درمان آن می گیرد. تحقیقات دیگر نشان می دهد مصرف قهوه ممکن است از آلزایمر و پارکینسون جلوگیری کند.
تحقیق بر روی بیش از ۵۰۰ هزار نفر در سراسر دنیا، دانشمندان را به این نتیجه رساند که نوشیدن قهوه باعث کاهش وقوع مرگ بر اثر عوامل مختلف شده بود. این مسأله حتی در مورد کسانی که روزانه هشت فنجان قهوه مصرف می‌کردند هم صدق می‌کرد.
آیا مصرف قهوه برای بیماران محدودیت دارد؟
قهوه روی بیماری های قلبی تاثیر ویژه ای ندارد و این خودش شگفت انگیز است. بسیاری از مبتلایان به فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر و کلسترول بالا از پزشک می پرسند خوردن قهوه برایشان ضرر دارد یا خیر، زیرا فکر می کنند قهوه به قلب انرژی اضافی وارد می کند و نوشیدنی مضری است، اما بهتر است بدانند قهوه هیچ تاثیری روی این بیماری ها ندارد.
نوشیدن چای چه فایده هایی برای ما دارد؟
چای به دلیل توانایی های خود در مبارزه با سرطان و بیماری های قلبی شناخته شده است. چای ها حاوی پلی فنول ها، دسته ای از فلاونوئیدها هستند. این ترکیبات به عنوان آنتی اکسیدان های قدرتمندی عمل می کنند که می توانند بدن شما را از تاثیرات مضرر رادیکال های آزاد محافظت کنند.
تحقیقات نشان داده کسانی که به طور منظم چای می‌نوشند، کمتر دچار التهابات بدنی می‌شوند که احتمالاً دلیل آن وجود ماده‌ای به نام اپی گالوکاتچین گالات در چای است. تحقیقات علمی ثابت کرده بین بروز التهاب و ابتلا به بسیاری از مشکلات و بیماری ها، از آرتروز گرفته تا بیماری قلبی، ارتباط وجود دارد. ماده‌ی اپی گالوکاتچین گالات همچنین می‌تواند ریسک شکل گیری پلاک در مغز را کم کند. نتایج تحقیقات علمی از وجود ارتباط میان این پلاک‌ها و ابتلا به بیماری آلزایمر حکایت دارد.
چای سبز، یک چای درمانی مفید
چای سبزیک نوشیدنی خوشمزه است که امروزه به خاطر خواص پرشمارش هم، طرفداران زیادی پیدا کرده است. از چای سبز، نوشیدنی تولید شده که خواص و فواید درمانی ای هم درپی دارند. همچنین از برگهای چای سبز می شود عصاره ای تهیه و بعنوان دارو مصرف نمود. از چای سبز، می شود برای افزایش هشیاری و سرعت تفکر استفاده می نمایند. همچنین از چای سبز، برای کاهش وزن و درمان اختلالات معده، تهوع، اسهال، سردرد، پوکی استخوان و تومورهای سرطانی جامد استفاده می شود.
چای سبز بعد از دم‌کردن، رنگ سبز به خود می‌گیرد و طعم خوبی هم دارد. از خواص فراوان چای سبز می‌توان به ضدسرطان، محرک سیستم ایمنی بدن، کاهش فشار خون، ضدافسردگی، جلوگیری از لخته شدن خون و سکته‌های قلبی و همچنین از بین بردن چربی‌های اضافه بدن اشاره کرد.
چای سبز، حاوی ۲ تا ۴ درصد کافئین بوده که برهشیاری و تفکر تاثیر می گذارد، میزان خروج ادرار را افزایش داده و قادر به بهبود پیام رسان های مغز که در بیماری پارکینسون مهم هستند، می باشد. بنظرمی رسد که آنتی اکسیدان ها و سایر مواد موجود در چای سبز، نیز به محافظت از قلب و عروق کمک می نماید.
جالب است بدانید که مردانی که بیش از ۱۰ فنجان چای سبز در روز می‌نوشند، کمتر به اختلال‌های کبدی مبتلا می‌شوند.
آیا مصرف چای سبز، ممنوعیتی هم دارد؟
به خاطر داشتن کافئین، جلوگیری از جذب مواد معدنی مخصوصا آهن می‌کند. خانم های باردار، شیرده و افرادی که ناراحتی اعصاب دارند و آنهایی که ضربان قلبشان نامنظم است، بهتر است در مصرف آن زیاده روی نکنند.
مصرف آن همچون چای سیاه به همراه غذا جذب روی، آهن و کلسیم را کاهش می دهد. زیاده روی در مصرف این چای می‌تواند باعث دفع زیاد آب از بدن و خشکی مدفوع و یبوست شود.
مصرف روزانه پنج فنجان و یا بیشتر از چای سبز، زیاده روی محسوب شده و عوارض جانبی دارد. مصرف روزانه زنان باردار و شیرده نباید بیشتر از ۲ فنجان باشد.
مصرف چای سبز، در افراد کم خون می تواند باعث بدتر شدن کم خونی آنها شود. کافئین موجو در چای سبز، می تواند باعث بدتر شدن اضطراب شود. کافئین می تواند باعث افزایش خونریزی در افراد مبتلا به اختلالات خونریزی دهنده شود.
بررسی‌ها نشان داده‌اند چای سبز، خطر ابتلا به سرطان مری را تا ۶۰ درصد کاهش می‌دهد. چای سبز از بروز چاقی پیشگیری می‌کند زیرا مانع رشد سلول‌های چربی جدید می‌شود.
چای یا قهوه، کدام یک را بنوشیم؟
الیوت میلر، متخصص مراقبت های پزشکی در موسسه ملی سلامت و تیم وی به تازگی نشانه های بیماری قلبی در بیش از 6,800 نفر با پس زمینه های مختلف را در آمریکا مورد بررسی قرار داده اند. حدود 75 درصد این افراد قهوه مصرف می کردند، در شرایطی که حدود 40 درصد مصرف چای را گزارش کردند. در همین راستا، مشخص شد نوشیدن بیش از یک فنجان چای به طور مرتب با تجمع کمتر کلسیم در شریان هایی که خون را به قلب می رسانند، مرتبط بود. تجمع کلسیم می تواند به بیماری قلبی منجر شود. نوشیدن قهوه نیز اثری بر بیماری قلبی نداشت.
تاثیرات چای و قهوه بر سلامتی
هرچند چای و قهوه، هر دو به شما انرژی می‌دهند و عملکرد شناختی شما را تقویت می‌کنند، اما این دو نوشیدنی تأثیر متفاوتی بر مغز انسان دارند. کافئین قهوه به گیرنده‌های دوپامین متصل می‌شود و به شما انرژی می‌دهد و در عین حال گاهی نیز شما را عصبی می‌کند. کافئین همچنین با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین مغز از خواب آلودگی شما جلوگیری می‌کند.
هر دو نوشیدنی می‌توانند باعث ایجاد لکه روی دندان‌های شما شوند. به گفته کارشناسان اما، رنگ‌دانه‌های موجود در چای تاثیر بیشتری از قهوه روی دندان‌های شما می‌گذارد.
با وجود فواید سلامتی قهوه و چای، کافئین زیاد می‌تواند شما را مضطرب یا تحریک پذیر نماید. خوابیدن را برای شما سخت کند. همچنین می‌تواند باعث عدم نگهداشت کلسیم در بدن و شکستگی استخوان‌ها شود. اگر در مورد میزان آن مطمئن نیستید، می‌توانید با پزشک یا متخصص تغذیه در این مورد مشورت نمایید.
این نکته ی مهم را به یاد داشته باشید که نوشیدن هر نوشیدنی داغ احتمال سرطان مری را افزایش می دهد. همچنین نوشیدن چای یا قهوه با شکر یا خامه فراوان تمام فواید آن را از بین می برد.